Na današnji dan, 30. maj

1431 - U Ruanu je na lomači spaljena francuska nacionalna heroina Jovanka Orleanka (Jeanne d&#39;Arc), po&scaron;to je po nalogu Engleza pred crkvenim sudom osuđena kao jeretik i &quot;ve&scaron;tica&quot;. Rehabilitovana je na reviziji procesa 1456, a odlukom pape Benedikta XV (Benedict) 1920. progla&scaron;ena je za sveticu.1498 - Kristofer Kolumbo (Cristoforo Colombo) je isplovio sa &scaron;est brodova iz &scaron;panske luke Sanlukar na treće putovanje u Novi svet, tokom kojeg je otkrio Trinidad i obale Južne Amerike (u&scaron;će reke Orinoko u Atlantski okean).1536 - Engleski kralj Henri VIII (Henry) venčao se s trećom ženom, Džejn Sejmor (Jane Seymour), 11 dana po&scaron;to je pogubljena njegova druga žena Ana Bolen (Anne Boleyn), majka potonje kraljice Elizabete I.1593 - U tučnjavi u jednoj londonskoj krčmi ubijen je Kristofer Marlo (Christopher Marlowe), najznačajniji dramski pisac engleske renesanse pre &Scaron;ekspira (Shakespeare), autor drama &quot;Tamerlan Veliki&quot;, &quot;Dr Faustus&quot; i &quot;Jevrejin sa Malte&quot;.1640 - U Antverpenu je umro flamanski barokni slikar Peter Paul Rubens. Njegovo delo imalo je ogroman uticaj na evropsko slikarstvo (&quot;Skidanje sa krsta&quot;, &quot;Poslednji sud&quot;, &quot;Parisov sud&quot;). Kao uglednom građaninu poveravane su mu i diplomatske misije u Parizu, Londonu i Madridu.1744 - Umro je engleski pesnik i satiričar Aleksander Poup (Alexander Pope). Komični ep &quot;Krađa uvojka&quot; i satirična poema &quot;Duncijada&quot; (O gluposti) smatraju se njegovim najznačajnijim delima.1778 - Umro je francuski filozof, pisac i istoričar Fransoa Volter (Francois Voltaire), jedan od najznačajnijih mislilaca evropskog prosvetiteljstva u 18. veku (&quot;Kandid&quot;, &quot;Esej o običajima i duhu nacije&quot;, &quot;Filozofska pisma&quot;, &quot;Traktat o metafizici&quot;).1814 - Rođen je ruski revolucionar, anarhist Mihail Aleksandrovič Bakunjin. Zbog &scaron;irenja liberalnih ideja ruski Senat ga je 1844. li&scaron;io plemićke titule i osudio na robiju u Sibiru, odakle je uspeo da pobegne u Zapadnu Evropu, gde je nastavio revolucionarni rad.1848 - SAD i Meksiko su ratifikovali sporazum potpisan u februaru 1848. nakon poraza Meksikanaca u američko-meksičkom ratu. Za naknadu od 15 miliona dolara, u sastav SAD u&scaron;le su meksičke teritorije Novi Meksiko, Kalifornija, delovi Nevade, Jute, Arizone i Kolorada.1876 - Zbačen je turski sultan Abdul Azis, a na presto je stupio njegov nećak sultan Murat V, svrgnut nekoliko meseci kasnije i doživotno zatvoren u jednoj carigradskoj palati.1909 - Rođen je američki klarinetista i kompozitor Beni Gudmen (Benny Goodmann), najpopularniji džez muzičar tridesetih godina, nazvan &quot;kralj svinga&quot;. Svirao je i sa simfonijskim orkestrima, najče&scaron;će dela Bele Bartoka i Arona Koplenda (Copland).1912 - Umro je američki pilot i konstruktor aviona Vilbur Rajt (Wilbur Wright), pionir avijacije, koji je 1903. s bratom Orvilom (Orville), izveo prvi let u istoriji vazduhoplovstva.1913 - U Londonu je zaključen mirovni ugovor članica Balkanskog saveza (Bugarska, Srbija, Crna Gora i Grčka) i Otomanskog carstva, kojim je okončan Prvi balkanski rat. Otomansko carstvo je tim ugovorom izgubilo sve posede na Balkanu, a na evropskom tlu mu je ostao samo Carigrad sa okolinom.1918 - Umro je ruski filozof Georgij Valentinovič Plehanov. Godine 1883. osnovao je u Ženevi prvu rusku marksističku grupu &quot;Oslobođenje rada&quot; koja je usko sarađivala s budućim vođom ruske Oktobarske revolucije Vladimirom Iljičom Lenjinom. Plehanov je kasnije kritikovao taktiku Lenjinovih bolj&scaron;evika, i smatrajući da Rusija nije dovoljno sazrela za socijalizam, Oktobarsku revoluciju ocenio je kao kobnu gre&scaron;ku (&quot;Osnovna pitanja marksizma&quot;, &quot;Pisma bez adrese&quot;, &quot;Umetnost i dru&scaron;tveni život&quot;, &quot;Književni pogledi V. G. Belinskog&quot;).1942 - Britansko ratno vazduhoplovstvo (RAF) je u Drugom svetskom ratu sa 1.047 aviona bombardovalo nemački grad Keln.1956 - Jugoslovenska državno-partijska delegacija s Josipom Brozom Titom na čelu doputovala je u SSSR, u prvu posetu od smrti Staljina i raskida s Moskvom 1948.1960 - Umro je ruski pisac Boris Leonidovič Pasternak, dobitnik Nobelove nagrade za književnost 1958. Najveći uspeh kod publike i književne kritike doneo mu je roman &quot;Doktor Živago&quot;, objavljen u inostranstvu, a potom je izbačen iz ruskog Saveza pisaca. U SSSR-u je &quot;Doktor Živago&quot; &scaron;tampan tek 1988.1961 - Iz zasede je ubijen dominikanski diktator Rafael Truhiljo (Trujillo).1973 - Zapadna Nemačka i Čehoslovačka su se dogovorile o normalizaciji odnosa koji su bili prekinuti 32 godine zbog odgovornosti Nemačke za Drugi svetski rat i zbog okupacije Čehoslovačke.1980 - Jovan Pavle II stigao je u Pariz, u prvu posetu jednog pape Francuskoj od 1814.1992 - Savet bezbednosti UN usvojio je rezoluciju 757 kojom su uvedene sankcije protiv SR Jugoslaviji zbog njene ume&scaron;anosti u rat u BIH. Uvedeni su potpuna ekonomska blokada i prekid svih naučnih, kulturnih i sportskih veza sveta sa SRJ.1992 - U Beogradu je ispred Jugoslovenskog dramskog pozori&scaron;ta nekoliko stotina dramskih umetnika jednosatnim ćutanjem protestovalo protiv rata na tlu SFR Jugoslavije i izrazilo saosećanje sa svim žrtvama.1994 - Umro je srpski nuklearni fizičar i hemičar Pavle Savić, profesor Beogradskog univerziteta, predsednik Srpske akademije nauka i umetnosti od 1971. do 1981. Doprineo je razvijanju procesa nuklearne fisije.1995 - Rusija je ozvaničila odnose s NATO-om, ali je ponovila upozorenje da bi &scaron;irenje zapadnog vojnog saveza na istok Evrope moglo da podeli kontinent.1998 - U zemljotresu u severnoj avganistanskoj provinciji Tahar je poginulo najmanje 3.000 ljudi.1999 - U NATO-a bombardovanju SR Jugoslavije je pogođen sanatorijum u Surdulici. Poginulo je 20 ljudi.1999 - Najmanje 54 osobe poginule su u Minsku kada je nekoliko hiljada mladih posle koncerta potrčalo u stanicu podzemne železnice da bi se sklonilo od provale oblaka.2000 - Vojna komanda na Fidžiju proglasila je vanredno stanje da bi okončala krizu koju su izazvali pobunjenici zatočiv&scaron;i premijera i grupu vladinih službenika.2001 - Na poslednjem suđenju u Nemačkoj za zločine u Drugom svetskom ratu, biv&scaron;i oficir SS-a i nadzornik u koncentracionom logoru Terezijen&scaron;tat, 89-godi&scaron;nji Anton Malot (Malloth), osuđen je na doživotni zatvor zbog svirepog ubistva trojice i poku&scaron;aja ubistva četvrtog zatvorenika jevrejske nacionalnosti.2004 - Izraelski nuklearni naučnik Mordekaj (Mordechai) Vanunu izjavio je da je izraelska invazija na Liban 1982. godine uticala na njegovu odluku da 1986. progovori o tajnom nuklearnom vojnom programu Izraela. On je tada dao fotografije izraelskog nuklearnog reaktora koje je objavio londonski &quot;Sandej tajms&quot;. Agenti Mosada uhapsili su Vanunua u Rimu i odveli u Izrael gde je osuđen na 18 godina zatvora zbog izdaje.2008 - Županijski sud u Zagrebu oslobodio je Rahima Ademija optužbi za ratne zločine protiv civila u vojnoj akciji Medački džep, dok je drugooptuženi Mirko Norac osuđen na sedam godina zatvora. Postupak protiv njih hrvatsko pravosuđe preuzelo je od Ha&scaron;kog suda.2012 - Specijalni tribunal za Sijera Leone osudio je na 50 godina zatvora biv&scaron;eg predsednika Liberije Čarlsa Tejlora za ratne zločine i zločine protiv čovečnosti tokom građanskog rata u Sijera Leoneu od 1991. do 2002. u kojem je poginulo 120.000 ljudi. Tejlor je prvi biv&scaron;i &scaron;ef države osuđen pred međunarodnim sudom zbog ratnih zločina i zločina protiv čovečnosti .2015 - Italijanska obalska straža je prikupila 4.243 migranta u teritorijalnim vodama Libije tokom 22 operacije u jednom danu.2020 - Lansirana je prva svemirska letelica koju je dizajnirala i izgradila jedna privatna kompanija - Spejseks ( SapceX) Ilona Maska (Elon Musk), sa dvojicom astronauta američke svemirske agencije NASA.

Na današnji dan, 30. maj

0 Komentari